In een stad is het nooit helemaal stil en dat hoeft ook niet. Maar een gezonde stad biedt haar bewoners wél de keuze tussen levendigheid en rust. Daarom startte de stad Antwerpen in 2021 het innovatietraject Luwte- en Geluidsplanning: een meerjarig traject met verschillende partners, waaronder Soundtrackcity, waarbij ontwerp en inrichting bijdragen aan een aangename geluidsbeleving binnen zeven stadsontwikkelingsprojecten.
In een bruisende metropool als Antwerpen is altijd iets te beleven. Maar dat brengt ook geluidsoverlast met zich mee. In 2024 gaf 48% van de Antwerpenaren aan hinder te ondervinden van lawaai, vooral afkomstig van verkeer. De stad werkt daarom actief aan een gezond geluidsklimaat en plekken van rust waar bewoners kunnen ontspannen.
Het innovatietraject had betrekking op zeven stadsontwikkelingsprojecten waar is onderzocht hoe luwteplekken kunnen worden gerealiseerd. Luwteplekken zijn toegankelijke, kleinschalige oases van rust, vaak met een groenblauw karakter, geborgenheid en beschutting tegen weer en wind. Ze nodigen uit om even op adem te komen, midden in de stad, maar toch weg van de drukte.
Ontwerpers, planners en geluidsexperts werkten samen aan nieuwe strategieën om geluid in stadsontwikkeling bewust in te zetten als positieve factor in plaats van enkel als hinderfactor. Door de omgeving zo te ontwerpen dat de ruimte een prettig geluidsklimaat heeft, wordt niet alleen storend lawaai beperkt, maar worden ook positieve geluiden versterkt; van spelende kinderen tot ruisende bomen.
Bewustwording creëren rond geluid en luwte
Op 21 oktober vond in Antwerpen de Inspiratiedag Luwte- en Geluidsplanning plaats, het slotevenement van het innovatietraject. Ontwerpers, stadsplanners, geluidsexperts en beleidsmakers kwamen samen om kennis en ervaringen uit te wisselen over het belang van rust en een gezond geluidsklimaat.
Tijdens de middag leidde Michiel Huijsman een luisterwandeling langs twee van de zeven stadsontwikkelingsprojecten; Stuivenberg, het grootste stadsvernieuwingsproject van de komende jaren in Antwerpen en Wilgenstraat, een sociale woonontwikkeling waar momenteel juist een grote afwezigheid is van luwteplekken. Wilgenstraat is een gebied dat momenteel herontwikkeld wordt en plaats zal bieden aan sociale woningen, een basisschool en een kinderdagverblijf. De projectdefinitie: een duurzame, autoluwe wijk met comfortabele doorgangen voor fietsers en voetgangers. De herontwikkeling biedt zo kansen om stedelijke verdichting te combineren met een aangename woon- en geluidskwaliteit.
De wandeling toonde hoe de zintuiglijke ervaringen van bewoners inzicht geven in de geluidskwaliteit van een plek en hoe die kennis kan worden vertaald naar maatregelen om aangename stedelijke omgevingen te ontwerpen.
Met deze wandeling en tal van andere bijzondere excursies werd het vier jaar durende innovatietraject Luwte- en Geluidsplanning afgesloten. Het innovatietraject voorzag in ondersteuning tijdens de ontwerpfase op het vlak van akoestisch ontwerp en de creatie van luwteplekken op het openbaar domein. Deze aanpak helpt ontwerpers en beleidsmakers om maatregelen te nemen die bijdragen aan een aangename en gezonde stedelijke geluidsomgeving, waarin geluid, rust en stedelijke levendigheid in balans zijn.
Alle inzichten uit het traject zijn door stad Antwerpen samengebracht in de Leidraad Luwte- en Geluidsplanning.
